Spis treści:
1. Definicja
Ultrasonografia to bezbolesna i bezpieczna metoda wykorzystywana do obrazowania tkanek i narządów znajdujących się wewnątrz ciała. Badanie ultrasonograficzne polega na umieszczeniu niewielkiej głowicy na skórze posmarowanej specjalnym żelem. Następnie głowica wysyła fale ultradźwiękowe, które wędrują w poprzek tkanek ciała. Odbite fale są odbierane przez głowicę i przekazywane do komputera, który przetwarza je następnie w obraz. Badanie ultrasonograficzne jest dużo bezpieczniejsze od tradycyjnego badania rentgenowskiego, ponieważ pacjent nie jest eksponowany na promieniowanie. Obrazy ultrasonograficzne są wyświetlane w czasie rzeczywistym, dzięki temu lekarz może dodatkowo ocenić ruchy narządów wewnętrznych oraz przepływ krwi w otaczających je naczyniach krwionośnych.
Badanie ultrasonograficzne pozwala uzyskać obrazy tarczycy i otaczających ją struktur. Tarczyca jest gruczołem zlokalizowanym z przodu szyi, tuż nad obojczykami. Ma kształt przypominający motyla, po obu stronach szyi znajduje się po jednym płacie tarczycy, które w części środkowej łączą się za pomocą tzw. cieśni.
Występowanie guzków w tarczycy nie jest rzadkie. Około 10% dorosłych osób ma w tarczycy guzki, które lekarz może wyczuć podczas badania palpacyjnego. Badanie ultrasonograficzne ma bardzo dużą czułość i pozwala wykryć nawet guzki niewyczuwalne palcami. Szacuje się, że w niektórych grupach wiekowych nawet 70% dorosłych ma guzki w tarczycy. Większość tych zmian to guzki, które nie stanowią żadnego ryzyka. Niewielki odsetek zmian może wymagać dalszej diagnostyki i ewentualnie leczenia.
2. Zastosowanie
Badanie ultrasonograficzne tarczycy może być wykonywane w celu:
- Oceny, czy guzek w obrębie szyi wywodzi się z tarczycy, czy z przyległych struktur
- Oceny, czy guzek tarczycy jest zmianą najprawdopodobniej łagodną, czy też wymagane jest wykonanie biopsji cienkoigłowej
- Oceny, czy u pacjenta z palpacyjnymi guzkami tarczycy dodatkowo obecne są mniejsze guzki
- Oceny, czy tarczyca jest powiększona
- Oceny, czy w obrębie tarczycy obecne są cechy zapalenia lub włóknienia
3. Przebieg badania
Przed badaniem należy zdjąć z szyi wszelką biżuterię. Najlepiej założyć wygodne ubranie, luźne pod szyją.
Badanie ultrasonograficzne jest bardzo wrażliwe na wszelkie ruchy, dlatego w przypadku dzieci może to stanowić pewien problem. Warto wówczas wziąć ze sobą ulubione zabawki dziecka, by było spokojniejsze.
W większości przypadków w trakcie ultrasonografii tarczycy pacjent leży na plecach z odchyloną głową, by maksymalnie odsłonić badane miejsce, a pod jego łopatkami może znajdować się niewielka poduszka.
Po odpowiednim ułożeniu pacjenta lekarz nakłada specjalny żel na skórę badanego obszaru. Żel pozwala na lepszy kontakt głowicy z ciałem pacjenta i eliminuje powietrze, które może blokować przepływ fal ultradźwiękowych przez tkanki. Następnie głowica jest przesuwana w różnych kierunkach, żeby uzyskać jak najlepszy obraz.
Badanie jest bezbolesne, może jedynie powodować niewielki dyskomfort, związany z dociskaniem głowicy do ciała. Po zakończeniu badania żel jest wycierany, nie powoduje on plam na odzieży. Badanie ultrasonograficzne zwykle trwa nie więcej niż 30 minut.
Lekarz radiolog lub inny specjalista z doświadczeniem w ultrasonografii przeanalizuje uzyskane obrazy, a następnie wyda i omówi wynik. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić wykonanie kontrolnej ultrasonografii po pewnym czasie, np. by sprawdzić, czy guzek tarczycy powiększa się. Czasami wykonuje się powtórną ultrasonografię by kontrolować efekty leczenia.
USG tarczycy nie tylko ocenia strukturę gruczołu, ale także jego unaczynienie, co jest istotne przy diagnozowaniu stanów zapalnych, takich jak zapalenie tarczycy, lub nadczynności tarczycy, gdzie zwiększony przepływ krwi jest często widoczny. To pozwala lekarzom nie tylko wykryć zmiany, ale także lepiej zrozumieć ich charakter – czy są łagodne, czy mogą wymagać dalszej diagnostyki, np. biopsji cienkoigłowej.
4. Zalety i wady
Jeśli zastanawiasz się, czy poddać się badaniu ultrasonograficznemu tarczycy, warto wziąć pod uwagę jego zalety:
- Badania ultrasonograficzne jest nieinwazyjne
- W rzadkich przypadkach badanie może być trochę nieprzyjemne, ale prawie nigdy nie jest bolesne
- Badanie ultrasonograficzne jest powszechnie dostępne i mniej kosztowne niż inne metody obrazowania
- Badanie ultrasonograficzne jest bardzo bezpieczne, nawet dla kobiet w ciąży
- Badanie ultrasonograficzne pozwala uzyskać wyraźne obrazy tkanek miękkich, które słabo uwidaczniają się na zdjęciach rentgenowskich
- Badanie ultrasonograficzne jest przydatne podczas wykonywania drobnych zabiegów, takich jak biopsja cienkoigłowa lub aspiracja płynu
- Badanie ultrasonograficzne pozwala określić różne cechy guzka w tarczycy, takie jak:
- Lita lub torbielowata struktura
- Lokalizacja guzka
- Granice guzka
- Unaczynienie guzka
- Obecność tzw. mikrozwapnień w guzku
- Wymiary guzka
Badanie ultrasonograficzne jest całkowicie bezpieczne dla pacjenta, ale ma pewne ograniczenia:
- Badanie ultrasonograficzne nie pozwala z całkowitą pewnością odróżnić zmiany łagodnej od złośliwej.
- Badanie ultrasonograficzne nie pozwala ocenić czynności tarczycy, tzn. czy wydzielanie hormonów jest w normie, czy też podwyższone lub obniżone.
Jan Paradowski - jest właścicielem Paradowski Medical Group sp. z o.o., która posiada placówkę medyczną Sport Med w Krakowie przy ulicy Miłkowskiego 11A i przy ul. Wrocławskiej 33. Bogate doświadczenie zagraniczne pozwoliło mu na stosowanie nowoczesnych metod, dostępnych w najlepszych światowych ośrodkach. Jako lekarz wypracował własne schematy leczenia terapiami biologicznymi, jak terapia PRP, czy